قالی سیستان نوع تاریخی یا کهن، که تا آغاز قرن چهاردهم. هجری (بیستم میلادی) بافته شده است.

قالی اصیل و کهن سیستان دارای نقشه مشخصی نیست و این البته در قالی ایرانی ظاهراً چیز بعیدی است. قالی ایرانی اگرچه نقشه های معینی دارد بسیار متنوع است. نقش هایی است که صرفاً در متن دیده می شود و آنها را هرگز نمی توان در حاشیه دید مثل لچک، ترنج و … قالی کهن سیستان برخلاف این است. متن این قالی با همان نقوشی پر شده است که عیناً در حاشیه است.

در فرش پازیریک تفاوتی بین نقشهای متن و حاشیه نیست. گلهای درون متن همه تکرار یک نقش هستند که ممکن است عیناً در حاشیه نیز قرار گیرد. نقشهای حاشیه نیز تکراری هستند و قرار گرفتنشان در متن چندان بعید نیست و اینجاست که می توان گفت تنها یادگار اصیل فرش پازیریک را می توان در بافته های قدیم سیستان یافت.

قالی سیستانی کهن دارای مشخصه های عمومی زیر است:

تار و پود: صرفاً پشم، تار، پشم سفید و کمتر قهوه ای و شتری، پودپشم رنگ شده گاه خودرنگ (قهوه ای، شتری، خاکستری و حنایی).

گره: سکایی (ترکی یا متقارن)

نوع رنگ: گیاهی و تقریباً پیرو الگوی عمومی رنگهای گیاهی ایران.

نقشه که بر دو دسته است:

دسته اول: نقشه های سنتی شامل: خشتی، دو خشته، سه خشته، خشته خشته (ترنج ترنج)،کجاوه ای، گلدانی، درختی.

دسته دوم: نقشه هایی که رواج آنها در دوره ای میانه نشان از سابقه آنها دارد مانند جنگلی، گل قندانی، چپات اشتر، مددخانی، قاب قابی.

منبع: سایت گلستان نو